BIJ12 publiceert studie over ontwikkeling en verspreiding van de Nederlandse wolvenpopulatie

Voor de studie zijn twee modellen opgesteld: één voor de ontwikkeling en één voor de verspreiding van de Nederlandse wolvenpopulatie. Het onderzoek biedt waardevolle inzichten over de mogelijke toekomst van de wolf in Nederland. Het gebruik van modellen betekent dat de uitkomsten indicatief zijn; er kunnen geen harde conclusies aan dit onderzoek worden verbonden. Voor de studie zijn wolvendata gebruikt uit zowel Nederland als omliggende landen.

Ontwikkeling wolvenpopulaties in Nederland en Europa

Sinds 2015 komen er in toenemende mate wolven voor in Nederland. In 2019 kreeg een wolvenpaar in Nederland welpen, voor het eerst in 150 jaar. Op dit moment leven er tien wolvenroedels in Nederland. Ook in de rest van Europa groeit het aantal wolven; van ongeveer 14.000 in 2018 naar meer dan 20.000 in 2024. Inmiddels zijn er voortplantende wolvenroedels in 23 Europese lidstaten.

De verspreiding van de wolf neemt ook toe. Binnen de landen van de Europese Unie zijn negen wolvenpopulaties te onderscheiden. De wolven in Nederland maken voornamelijk deel uit van de Centraal-Europese populatie. Daarom is de ontwikkeling van deze populatie meegenomen in de studie.

Data en model

De onderzoekers hebben een ‘stage-structured populatiemodel’ ontwikkeld. Dat model is gericht op Nederland en houdt rekening met migratie van wolven uit België en Duitsland. In Nederland zijn nog weinig (langetermijn)data beschikbaar over worpgrootte, migratie, jaarlijkse overleving, spreiding en vestigingskans. Die data zijn wel van belang om voorspellingen te doen met het model. Daarom is gebruikgemaakt van data uit Nederland, Duitsland en omliggende landen.

Om zorgvuldig om te gaan met de onzekerheden in data, zijn meerdere modelvarianten gemaakt. Daarbij zijn bijvoorbeeld de kansen dat een zwervende wolf een territorium vestigt lager of hoger ingeschat.

Voorspellingen over populatieomvang

Het model biedt een indicatieve voorspelling over de populatieomvang en het aantal welpen en roedels over een periode van 30 jaar na vestiging. In geen van de uitgewerkte modelvarianten sterft de Nederlandse wolvenpopulatie uit. Dit komt mede door de migratie van wolven uit buurlanden.

De maximale draagkracht – het maximale aantal wolven dat zich in Nederland kan vestigen – wordt binnen 30 jaar bereikt in de modelvariant met de hoogste vestigingskans. In alle varianten ontstaat een wolvenpopulatie die bestaat uit gevestigde roedels en een constant aanwezige groep zwervende dieren.

Hoe langer er wolven in Nederland zijn, hoe meer data over vestiging, voortplanting en sterfte er beschikbaar komt. Met die data zal het model steeds betrouwbaardere uitkomsten opleveren. De onderzoekers raden aan om daarnaast data in beeld te brengen over worpgrootte, migratie, overleving, verspreiding en vestigingskans.

Verspreiding en toekomstperspectief

De analyse uit het verspreidingsmodel (occupancy modeling) laat zien dat het verspreidingsgebied van de wolf in Nederland groter kan zijn dan wordt aangenomen op basis van waarnemingen. De voorspellingen zijn onzeker als het gaat om bevolkingsdichtheid, bosgebied en wildprooi. Dat komt doordat er over deze factoren onvoldoende nauwkeurige gegevens zijn. Bovendien kunnen wolven in Nederland andere ecologische voorkeuren hebben dan we nu weten.

Een literatuurstudie identificeert verschillende bedreigingen en drukfactoren voor de wolf, zoals sterfte door verkeer, illegale dodingen en afname van habitatkwaliteit. Voor het bereiken van een gunstige staat van instandhouding van de wolf, zijn grensoverschrijdende samenwerking en een gezamenlijk monitorings- en beheerplan tussen Nederland en omringende landen cruciaal.

Downloads

• Rapport Populatieontwikkeling en verspreiding van de wolf in Nederland
• Samenvatting rapport Populatieontwikkeling en verspreiding van de wolf in NederlandDeze link opent in een nieuw tabblad
• Summary report Population development and distribution of wolves within the NetherlandsDeze link opent in een nieuw tabblad