Stikstofbank bewaart stikstofruimte voor toekomstig gebruik

Vanwege het stikstofprobleem is het voor veel initiatieven in ons land lastig om een vergunning te krijgen. Als één van de oplossingen hebben de provincies gezamenlijk een stikstofbank ontwikkeld. Het Rijk doet later dit jaar ook mee. De Stikstofbank biedt als registratiesysteem een extra mogelijkheid om natuurvergunningen te verlenen voor initiatieven waarbij stikstof wordt uitgestoten. Een voorwaarde voor succes is dat er vanuit de provincies voldoende vulling komt én dat de initiatieven niet leiden tot verslechtering van de natuur.

In veel Natura 2000-gebieden is er al jarenlang een overschot aan stikstof wat schadelijk is voor de natuur. Hierdoor is het lastig om vergunningen af te geven voor nieuwe initiatieven waarbij stikstof vrijkomt. Denk bijvoorbeeld aan de realisatie of uitbreiding van een industrieterrein. Doel van de Stikstofbank is om vergunningen te verlenen aan projecten waarvan de stikstofuitstoot zich in kleine hoeveelheden verspreidt over veel gebieden. Daarnaast kunnen provincies er specifieke projecten mee realiseren met maatschappelijk relevante doelen. Maar dat kan alleen als er voldoende ruimte in de bank aanwezig is en behoud van de natuur is geborgd.

Meerdere soorten banken

De Stikstofbank bestaat uit één microdepositiebank en meerdere doelenbanken.

Microdepositie

We spreken van microdepositie bij een stikstofneerslag van hooguit 0,05 mol per hectare per jaar. Sommige initiatieven hebben een hele dunne wolk van stikstof en laten daarom zeer kleine hoeveelheden stikstof neerslaan op een groot aantal Natura 2000 gebieden. Als initiatiefnemer is het lastig om hiervoor zelf vergunningruimte te organiseren. Met ruimte uit de Stikstofbank proberen de provincies om deze initiatieven toch door te laten gaan.

Doelenbanken

Nadat de provincies het besluit genomen hebben om de Stikstofbank op te richten, kunnen ze afzonderlijk een beperkt aantal zogenoemde ‘doelenbanken’ oprichten voor een specifiek doel. Denk daarbij aan doelen met een groot maatschappelijk belang, waarmee bijvoorbeeld banen gecreëerd worden. De ruimte hiervoor moet komen van maatregelen die de uitstoot van stikstof ergens anders beperken. Dit zijn geen bronmaatregelen die nodig zijn voor het verbeteren van de natuur.

Vulling met stikstofruimte

De Stikstofbank wordt gevuld met vrijgemaakte en vrijgevallen ruimte. Vrijgemaakte ruimte is afkomstig uit bronmaatregelen, die de uitstoot van stikstof beperken. Wanneer bijvoorbeeld een provincie een bedrijf opkoopt kan de natuurvergunning van dit bedrijf geregistreerd worden in de stikstofbank. In de beleidsregels staan de precieze voorwaarden.

Vrijgevallen ruimte is de ruimte die resteert als via extern salderen een natuurvergunning wordt verleend. Dit komt omdat saldogever en saldo-ontvanger zich niet op exact dezelfde locatie bevinden ten opzichte van stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Dit leidt ertoe dat op bepaalde hexagonen meer ruimte beschikbaar is dan nodig is. Dit overschot wordt geregistreerd in de Stikstofbank.

De microdepositiebank wordt gevuld met vrijgevallen ruimte of met vrijgemaakte ruimte. Een Doelenbank wordt alleen gevuld met vrijgemaakte ruimte.

Wat levert de Stikstofbank op?

De Stikstofbank is een mogelijkheid om ruimte beschikbaar te maken voor ontwikkeling. Het biedt daarmee extra uitzicht op een oplossing voor vergunningaanvragen. De Stikstofbank is géén specifieke maatregel voor de natuur. Daarvoor zetten Rijk en provincies andere maatregelen in.

Niet eenvoudig

Voor een effectieve Stikstofbank is vulling nodig en het regelen daarvan vereist een flinke inspanning. Bevoegde gezagen hebben tijd nodig om zich voor te bereiden op het in werking treden van de Stikstofbank.

Hoe nu verder?

De provincies hebben nu deze eerste stap gezet. Het Rijk doet later dit jaar ook mee. De prioriteit van de provincies ligt de komende periode bij het vullen van de bank en het informeren van de initiatiefnemers. Ze bepalen vervolgens welke projecten en maatschappelijke doelen aan de bank verbonden worden en welke daarvan als eerste een vergunning kunnen krijgen. Op z’n vroegst eind dit jaar wordt duidelijk of er ruimte is en of er al maatschappelijke doelen gerealiseerd kunnen worden.

Stikstofbank animatie