ANLb campus XL: 50 jaar agrarisch natuurbeheer

Op 16 en 17 april 2025 organiseren BIJ12, LVVN en Provincie Overijssel een conferentie over het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb).

50 jaar agrarisch natuurbeheer - van historie naar toekomst

Wat begon als een pioniersidee in de jaren ’70 om de samenwerking tussen landbouw en natuur te versterken, heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een belangrijk instrument voor natuur en landbouw.  Al 50 jaar werken we samen aan een landschap waarin boer en natuur hand in hand gaan. Deze mijlpaal is het waard om te vieren. Dat doen we met de tweedaagse conferentie ‘50 jaar agrarisch natuur- en landschapsbeheer – van historie naar toekomst’. Tijdens deze conferentie kijken we terug op de geschiedenis van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer, bespreken we de huidige stand van zaken en blikken we vooruit op de toekomst.

Meld u zich hier aan

Programma 16 april

Het programma op 16 april gaat over het verleden, heden en toekomst van het agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Met een plenair programma, workshops, lezingen en momenten om elkaar te ontmoeten:

Tijd Programma Omschrijving
09.30-10.00 Ontvangst
10.00-10.15 Opening Welkomstwoord en korte introductie van het programma.

Door:
Maurits von Martels, gedeputeerde Landbouw en Natuur, Provincie Overijssel
10.15-10.45 50 jaar agrarisch natuurbeheer in Nederland
Door:
Professor Geert de Snoo, hoogleraar Milieubiologie, Universiteit Leiden en auteur van Agrarisch natuurbeheer in Nederland.
10.45-11.30 Verleden, heden en toekomst van het ANLb Wat speelde er vroeger, waar liep men tegenaan? Hoe staan we er nu voor? En wat zijn de ambities en uitdagingen voor de toekomst.

Panelleden:
Marije Klever (voorzitter BoerenNatuur), Herman Menkveld (praktiserend en bestuurlijk Natuurboer met 25 jaar ervaring), Merel Straathof (bestuurslid NAJK – portefeuillehouder leefomgeving), Tjebbe de Boer (gepensioneerd oud-medewerker Ministerie van LNV)
Moderator en dagvoorzitter: Renate Kuivenhoven
11.30-12.00 Pauze
12.00-12.30 De toekomst van het agrarisch natuurbeheer Rijk en provincies geven uitleg en gaan samen in gesprek over de bredere ambitie op agrarisch natuurbeheer (doorontwikkeling en uitbreiding ANLb).

Door:
Aard Mulders (beleidscoördinator ANB LVVN Natuur ) en Jetze Genée (Interventie-eigenaar ANLb provincies)
12.30-13.00 Resultaten van de ecologische evaluatie Presentatie van de resultaten van de ecologische evaluatie.

Door:
Tim Visser (onderzoeker WUR)
13.00-14.00 Lunch
14.00-15.00 Workshops Keuze uit 10 workshops. Lees hier meer over de workshops
15.00-15.30 Pauze
15.30-16.30 De kracht van samenwerking in een veranderend landschap Dominique Schreinemacher is gedragspsycholoog en deelt waardevolle inzichten over karakter, samenwerking en doorzettingsvermogen.

Door:
Dominique Schreinemachers (militair vlieger, bemiddelaar, entrepeneur én gedragspsycholoog)
16.30-16.45 Reflectie Een korte terugblik op de belangrijkste inzichten en lessen van de dag
Door:
Nicole Olland (Portefeuillehouder ANLb/GLB van de IPO-AAC Landelijk Gebied) en Franc van der Steen (LVVN – MT lid Directie Natuur)
16.45-18.00 Borrel

Programma 17 april

Het ochtendprogramma staat in het teken van de toekomst over het agrarisch natuur – en landschapsbeheer (ANLb). Met twee verdiepende workshops over de Rijksambitie op het Agrarisch Natuurbeheer en de aanbevelingen van de ecologische evaluatie ANLb. In de middag kunt u kiezen uit een vragengesprek over de ecologische evaluatie & toekomst ANB of veldbezoeken.

Tijd Programma Omschrijving
09.30-10.00 Ontvangst
10.00-10.05 Inleiding van de dag Inleiding van de dag
Door:
Nicole Olland (Portefeuillehouder ANLb/GLB van IPO-AAC Landelijk Gebied)
10.05-10.30 Introductie Workshops Met pitches van de workshops Toekomst ANB en Ecologische Evaluatie
10.30-12.30 Workshoprondes Samen aan de slag met ecologisch effectief ANLb – keuze uit 2 workshops:
1. Ecologische evaluatie – Onder leiding van: Jetze Genée (Interventie-eigenaar ANLb/Provincies)
2. Toekomst ANB – Onder leiding van: Aard Mulders – Beleidscoördinator ANB, LVVN
Lees hier meer over de workshops
12.30-13.00 Ochtendreflectie Belangrijkste inzichten en lessen uit de workshops.
Door: Jetze Genée (Interventie-eigenaar ANLb/Provincies) en Aard Mulders (Beleidscoördinator ANB, LVVN)
13.00-13.15 Uitdelen lunchpakketten
Middagprogramma
13.15-16.30 Optie 1: Veldbezoeken
13:15 – 13:25 uur instappen bussen voor veldbezoeken
Ervaar agrarisch natuur- en landschapsbeheer in de praktijk bij verschillende beheertypen. Ga mee op veldbezoek naar Open akker (Schokland), Open grasland (Mastenbroek) of Dooradering (Olst). Lees hier meer over de veldbezoeken
13.30-15.30 Optie 2: Vraaggesprek Ecologische evaluatie & Toekomst ANB Kom napraten met Aard Mulders (beleidscoördinator ANB, LVVN), Jetze Genée (Interventie-eigenaar ANLb/Provincies) en Tim Visser (onderzoeker WUR) over Toekomst ANB en de Ecologische Evaluatie

Programma 16 april: Workshops

Lees meer over de inhoud van de workshops:

De bouwstenen van het ANLb

In deze workshop gaan we in kleine groepen aan de slag om de diverse bouwstenen van het ANLb-stelsel te ontdekken. Bij natuur- en landschapsbeheer wordt in een gebied gekeken wat collectieven en boeren kunnen doen om de biodiversiteit, landschap, water en klimaat te versterken. In deze sessie onderzoeken we welke doelsoorten er zijn en welke beheermaatregelen geschikt zijn om in een leefgebied in te zetten. Hoe passen we dit in de voorwaarden van het stelsel, en welke rol vervullen we hier zelf in?

Door: Boerennatuur en RVO

Zo werkt het agrarisch collectief

Wat is een collectief en hoe is het georganiseerd? In deze sessie nemen twee agrarische collectieven je mee in de werking van een collectief en hoe hun werk in het veld er uit ziet. Want een collectief werkt met haar deelnemende agrariërs aan het ANLb, maar wat doet ze nog meer?

Door: Natuurrijk Limburg en Agrarische Natuur Drenthe

Een duurzame toekomst voor de ‘weidevogelboer’ in het agrarisch natuurbeheer

Het Lierder- en Molenbroek is een succesvol weidevogelgebied, met een mozaïek van agrarisch natuurbeheer en (particulier) natuurbeheer. Welke factoren maken dit gebied zo succesvol? Gerrit Nieuwenhuis, agrariër in Lierder- en Molenbroek, vertelt hierover. Het gebied is daarnaast Aanvalsplan Grutto-gebied. Dat vraagt om nog een forse uitbreiding. In deze sessie onderzoeken we hoe ANLb kan bijdragen wanneer een boer wil omschakelen naar ‘weidevogelboer’. En kijken we wat verder nodig is om tot een aantrekkelijk duurzaam perspectief te komen voor ‘weidevogelboeren’.

Door: Collectief Midden-Overijssel en Provincie Overijssel

De rol van vrijwilligers binnen het ANLb

Weidevogelbescherming draait al 50 jaar op de passie en inzet van vrijwilligers. Maar wat drijft hen? Hoe zien zij hun rol en betrokkenheid bij agrarisch natuurbeheer? In een dynamische talkshow gaan we in gesprek met verschillende generaties weidevogelvrijwilligers uit Noord-Holland. Ontdek hun verhalen, uitdagingen en successen – en denk mee over de toekomst van agrarisch natuurbeheer!

Door: LandschappenNL en Landschap Noord-Holland

Ontdek wat het GLB te bieden heeft voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer

Het instrument Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) is onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Naast het bekende ANLb kent het GLB meer regelingen die bij kunnen dragen aan natuur- en landschapsbeheer in de landbouw. Wat heeft het GLB nog meer te bieden? Dat ontdek je in deze workshop.

Door: Netwerk Platteland

Resultaten in beeld: De inspanningen van boeren voor natuur en landschap

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) programma 2023-2028 is nu twee jaar onderweg en de eerste resultaten komen binnen. In deze workshop krijg je een visuele inkijk in de resultaten van de ecoregeling en het ANLb in Nederland. Met behulp van kaarten laten we je zien hoe de ecoregeling en het ANLb in de praktijk werken en hoe elkaar ze kunnen versterken.

Door: Netwerk Platteland

Herijken Doelenkader ANLb: de kansen en aandachtspunten

Denk met mee beleidsmakers hoe we het doelenkader ANLb aan kunnen scherpen. Het ANLb is in ontwikkeling en daarbij wordt het doelenkader herzien. De afgelopen maanden hebben belanghebbende partijen gewerkt aan een aantal uitgangspunten hiervoor. Lisa Korteweg en Thijs Fikken van Ministerie LVVN leiden deze workshop. Ze geven een korte introductie over het doelenkader, doorlopen de uitgangspunten en leggen uit wat deze kunnen betekenen voor het doelenkader. In deze interactieve workshop bespreken we samen alle mogelijkheden en aandachtspunten.

Door: Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN)

Het ANLb als onderdeel van het SNL

In deze workshop ontdek je hoe het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) een sleutelrol speelt binnen het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL) en het bredere agrarisch natuurbeheer. We nemen je mee door de hele ANLb keten: van het Europese kader tot de praktische gesprekken tussen provincies en collectieven. Na deze workshop weet je hoe het ALNb beleidsmatig in elkaar steekt en hoe dat doorwerkt in de praktijk.

Door: Provincie Drenthe, Provincie Noord-Brabant en BIJ12

Laat certificering voor je werken

In deze praktijkgerichte workshop ontdek je hoe je het kwaliteitsbesef over (agrarisch) natuurbeheer binnen de organisatie kunt vergroten en beter kunt benutten. Geen droge theorie, maar waardevolle inzichten en tips uit de dagelijkse praktijk van een ervaren auditor. Samen met andere deelnemers deel je kennis en ervaringen. Zodat je naar huis gaat met meer inzicht in de mogelijkheden van kwaliteitsborging en praktische tips die je meteen kunt toepassen.

Door: Stichting Certificering SNL en Q-Point

Vragenuur ecologische evaluatie

Stel al jouw vragen aan onderzoeker Tim Visser van Wageningen Universiteit! Dit vragenuurtje biedt de kans om directe uitleg van Visser te krijgen over de resultaten van de ecologische evaluatie en het proces erachter. Bij deze sessie ontvang je een gedrukte samenvatting van de rapportage.

Door: Wageningen University & Research

Programma 17 april: Workshops

Vanaf 2026 stelt het Ministerie van LVVN structureel €500 miljoen beschikbaar voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer. Hoe maken we deze impuls samen tot een succes? We nodigen betrokken overheden, agrarische collectieven, BoerenNatuur en natuurlijk de boer zelf uit om met de ervaringen uit heden en verleden mee te denken over de mogelijkheden van het toekomstig ANLb . Om zo het perspectief voor zowel de boer als de doelen op vlak van biodiversiteit, water, klimaat en bodem in het agrarisch gebied uit te werken en inhoud te geven.

In twee workshops gaan we aan samen de slag:

Zaal 1: Ecologische evaluatie

In de sessie onder leiding van Jetze Genée (interventie-eigenaar ANLb/ provincies bespreken we o.a. met onderzoeker Tim Visser (WUR) hoe de aanbevelingen uit de ecologische evaluatie ingezet kunnen worden voor de invulling van een ecologisch effectief ANLb

Zaal 2: Toekomst Agrarisch Natuurbeheer (ANB)

In de sessie onder leiding van Aard Mulders (beleidscoördinator ANB LVVN Natuur) gaan we dieper in op wat de aanbevelingen uit de evaluatie betekenen voor de uitwerking van de extra middelen voor het toekomstig Agrarisch Natuurbeheer. Zo denken we samen het best uitvoerbare beheer voor de boer uit. Want zonder de boer, geen agrarisch natuurbeheer.

Programma 17 april: Veldbezoeken

Ervaar agrarisch natuur- en landschapsbeheer in de praktijk bij verschillende beheertypen:

Boerennatuur Flevoland organiseert een excursie voor Open akker (omgeving Schokland)

Het landschap van Flevoland kenmerkt zich door openheid met lange lijnen en grote vlakken, optimaal voor landbouwproductie. Maar ook hier liggen beleidsdoelen om akkervogels een leefgebied te bieden en een groenblauwe dooradering te creëren. Boerennatuur Flevoland nodigt je uit voor een excursie naar ons open akkercluster rond Schokland. Dit landbouwgebied grenst aan Unesco Werelderfgoed én natuur. Hier werken we met onder andere vogelakkers en bloemblokken aan een goed leefgebied. Leer over onze aanpak en uitdagingen op collectief- en bedrijfsniveau.

Boerennatuur Noordwest Overijssel organiseert een excursie Open grasland (omgeving Mastenbroek)

Het open agrarisch veenweidelandschap van Noordwest Overijssel is van oudsher van groot belang voor weidevogels. In een veranderend agrarisch landschap ligt er de uitdaging om het leefgebied van weidevogels te behouden en te versterken. Boerennatuur Noordwest Overijssel nodigt je uit om mee te gaan naar polder Mastenbroek. Hier maak je kennis met de weidevogels en beheermozaïeken, met onder andere plasdrassen en kruidenrijk grasland. We bespreken onze aanpak voor het behoud en versterken van de habitatkwaliteit.

Collectief Midden Overijssel organiseert een excursie Dooradering (omgeving Olst)

Maak kennis met het landschap en beheer in leefgebied Dooradering. Bezoek het gevarieerde bedrijf van familie Menkveld, op de grens van Deventer en Olst. Hier laten de ondernemers zien wat je kunt bereiken met agrarisch natuurbeheer. We bespreken de inpasbaarheid in de bedrijfseconomie, waarbij het bedrijf grond pacht van natuurorganisaties. We lopen langs akkers, poelen en landschapselementen in een fraai mozaïek. Leer over uitdagingen voor verbetering van het botanisch graslandbeheer en ga in gesprek over de doorontwikkeling van het ANLb.

Let op: er zijn beperkte plekken voor de veldbezoeken. Vol=vol.

Locatie

Met een ligging vlakbij Zwolle CS en vlakbij de snelweg is Nieuwe Buitensociëteit ZwolleDeze link opent in een nieuw tabblad goed bereikbaar.

Nieuwe Buitensociëteit Zwolle
Stationsplein 1
8011 CW Zwolle

Bekijk op Google Maps

Komt u met de trein?

Op het station volgt u de borden naar Centrum/Stationshal. U loopt omhoog via de trappen. Als u met uw rug naar de trappen staat, dan gaat u naar links door de poortjes. Hier checkt u uit.

Eenmaal buiten het station houdt u links aan. Vervolg uw weg en steek de weg over bij het zebrapad.  Als u de weg overgestoken bent, vindt u aan de rechterhand de entree van de Nieuwe Buitensociëteit.

.

Komt u met de auto?

Dan bereikt u Nieuwe Buitensociëteit binnen 10 minuten vanaf de snelweg (afslag Zwolle Zuid of Zwolle Centrum op de A28).

  • Tegenover Nieuwe Buitensociëteit is ook te parkeren in parkeergarage Stationsplein, met 280 plekken. Het parkeertarief bedraagt €2,20 per uur met een maximum van €11,- per dag. Je kunt een parkeerplaats reserveren via de ParkBee app.

Voor wie?

Voor agrarische collectieven, boeren, beleidsmakers, terreinbeherende organisaties, natuurorganisaties en waterschappen

Over ANLb campus

BIJ12 organiseert regelmatig campussen over het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) en Subsidiestelstel Natuur en Landschap (SNL). Deze bijeenkomsten bieden een platform voor kennisuitwisseling en verdieping, en stimuleren de gedachtevorming over natuurbeheer en -beleid. Ze vinden meestal fysiek plaats, maar worden soms ook online aangeboden.

Deze tweedaagse editie van de ANLb campus wordt georganiseerd om 50 jaar agrarisch natuurbeheer te vieren. En wordt georganiseerd door BIJ12/IPO, Provincie Overijssel en LVVN.

Aanmelden

Heeft u vragen of opmerkingen? Stuur dan een mail naar anlb50@bij12.nl

Dit symposium wordt georganiseerd door:

In samenwerking met:

BoerenNatuur, BoerenNatuur Flevoland, BoerenNatuur Noordwest Overijssel, Collectief Midden Overijssel, Interprovinciaal Overleg (IPO), LandschappenNL, Netwerk Platteland, Regieorganisatie GLB, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), Stichting Certificering SNL en Wageningen University & Research (WUR) Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Q-point.