Schadecijfers

Bijgewerkt op: 06 september 2024

BIJ12 publiceert jaarlijks alle getaxeerde faunaschade. Het gaat hierbij alleen om schade waarvoor een tegemoetkoming is uitgekeerd. Een deel van de faunaschade, bijvoorbeeld schade door uitheemse diersoorten, of schade die om andere redenen niet gemeld wordt, blijft dus buiten beeld.

Toelichting

Ook is er verschil tussen getaxeerde schade en de uitgekeerde schade. Getaxeerde schade is schade die gemeten is door de taxateur. De uitgekeerde schade is het bedrag dat de grondgebruiker ontvangt. Dit is soms lager dan de getaxeerde waarde, omdat grondgebruiker in sommige gevallen een eigen risico heeft. Wilt u gebruik maken van deze cijfers, bijvoorbeeld als onderbouwing van onderzoek, beleid of beheer, dan verzoeken wij u hierover eerst contact met ons op te nemen.

Een schadejaar loopt van 1 november tot en met 31 oktober. Het aangegeven jaartal geeft het jaar weer waarin de schade optreedt en niet het jaar waarin de tegemoetkoming in schade wordt uitgekeerd.

Inzicht in de getaxeerde en uitgekeerde schadecijfers van BIJ12 is mogelijk op volgende manieren:

Monitor Faunaschade

Via de Monitor Faunaschade heeft u de mogelijkheid om per provincie en per jaar de getaxeerde en uitgekeerde schade voor verschillende diersoorten en gewassen op te vragen.

Ga naar de Monitor FaunaschadeDeze link opent in een nieuw tabblad

Bronbestand

Ruimtelijke Monitor Faunaschade (per wildbeheereenheid)

Het onderstaande bronbestand “Ruimtelijke Monitor Faunaschade per wildbeheereenheid” geeft de mogelijkheid om per jaartal, diersoort en gewas faunaschadecijfers in te zien per wildbeheereenheid (WBE). Het gaat hierbij om de getaxeerde schades en aan de aanvragers verleende tegemoetkomingen. Een WBE is een lokaal samenwerkingsverband van jacht(akte)houders in een regio. WBE’s bevorderen de uitvoering van faunabeheer in samenwerking met agrariërs en terreinbeheerders. Nederland kent ongeveer 300 WBE’s. In de monitor kan het onderscheid gemaakt worden tussen getaxeerde schade en uitgekeerde tegemoetkoming. De cijfers gaan over een schadejaar en niet het kalenderjaar. Het schadejaar loopt van 1 november tot en met 31 oktober.

Tegemoetkomingen in faunaschade

De cijfers zijn verzameld om de wettelijk taak, het verlenen van tegemoetkomingen in faunaschade uit te voeren. BIJ12 voert deze taak namens de 12 provincies uit. De monitor wordt één keer per jaar bijgewerkt, om de cijfers van het afgelopen jaar toe te voegen. Het jaartal geeft het jaar weer waarin de schade optreedt en niet het jaar waarin de tegemoetkoming in schade wordt betaald.

Bronbestand

Schadejaar 2023

Provincies keerden in 2023 voor ruim € 55 miljoen uit aan tegemoetkomingen in faunaschade. Dat is 23% meer dan in 2022, toen bijna € 45 miljoen aan tegemoetkomingen werd uitbetaald. Het aantal aanvragen voor tegemoetkomingen steeg van bijna 7700 naar circa 8500.

In het schadejaar 2023 hebben alle provincies samen voor € 55.170.586 aan tegemoetkomingen uitbetaald. De meeste schade werd veroorzaakt door ganzen aan grasland. De uitgekeerde schade was het grootst in de provincies Fryslân (€ 15.373.901) en Noord-Holland (€ 15.115.645).

De stijging van faunaschade is onder andere te verklaren doordat een aantal provincies geen gebruik meer kan maken van de landelijke vrijstelling op bepaalde diersoorten. Daarnaast zijn de grasprijzen gestegen en zijn er meer aanvragen ingediend.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2023

Cijfers faunaschade 2023

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die BIJ12 in het schadejaar 2023 namens de provincies heeft uitgekeerd. Het schadejaar loopt van 1 november 2022 tot en met 31 oktober 2023.

Totaal uitgekeerde tegemoetkomingen in 2023 door provincies: € 55.170.586. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2014.

Uitgekeerde schade per provincie:
1 Fryslân – € 15.373.901
2 Noord-Holland – € 15.115.645
3 Zuid-Holland – € 7.157.360
4 Gelderland – € 4.843.730
5 Utrecht – € 4.271.580
6 Overijssel – € 2.310.917
7 Zeeland – € 1.869.124
8 Groningen – € 1.574.323
9 Limburg – € 993.647
10 Drenthe – € 871.488
11 Noord-Brabant – € 519.408
12 Flevoland – € 269.462

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 27.563.216
2 Brandgans – € 8.462.733
3 Kolgans – € 5.662.328
4 Mees – € 2.380.592
5 Rotgans – € 1.962.285
6 Houtduif – € 1.708.438
7 Smient – € 1.540.802
8 Knobbelzwaan – € 1.385.711
9 Roek – € 1.367.644
10 Das – € 591.884

Top 10 schade aan gewassen/diersoorten:
1 Grasland – € 43.204.685
2 Peer – € 2.651.101
3 Snijmais – € 2.061.009
4 Wintergraan – € 2.006.012
5 Bloemkool – € 1.000.925
6 Sla – € 776.821
7 Broccoli – € 694.224
8 Appel – € 383.045
9 Schaap – € 312.003
10 Suikerbiet – € 287.259

Download alle infographics van de faunaschadecijfers 2023 (.pdf)

Landelijke vrijstelling

Sinds 2023 kunnen grondgebruikers in de provincies Fryslân, Noord-Holland en Zuid-Holland voor meer diersoorten tegemoetkomingen in faunaschade aanvragen. In deze provincies is het niet meer mogelijk om onder andere de kauw, zwarte kraai en houtduif te bestrijden. Daarom worden in deze provincies tegemoetkomingen uitbetaald voor schade veroorzaakt door deze diersoorten. Voornamelijk de houtduif heeft in 2023 flinke schade veroorzaakt bij groentes. Daarom staat de houtduif op 6 in de landelijke top 10 van schadeveroorzakende dieren, en staan bloemkool, sla en broccoli in de landelijke top 10 van schade aan gewassen/diersoorten.

Prijs voorjaarsgras

De stijging in faunaschade wordt ook deels veroorzaakt door de hogere prijs van voorjaarsgras. De drogestofprijs van voorjaarsgras per kilo steeg met 10% van € 0,31 in 2022 naar € 0,34 in 2023. Als ganzen graslanden kaal grazen, moet een boer vervangend voer voor zijn koeien kopen. De prijs van het gras dat door faunaschade verloren is gegaan, wordt berekend aan de hand van de marktwaarde van vervangend voer.

Meer aanvragen

Het aantal aanvragen voor tegemoetkomingen steeg met circa 10%. Grondgebruikers dienen steeds vaker meerdere aanvragen per jaar in voor tegemoetkomingen in faunaschade. BIJ12 vermoedt dat dit komt doordat grondgebruikers, al dan niet met professionele hulp, steeds beter de weg vinden voor het aanvragen van een tegemoetkoming.

Ook zijn er het afgelopen jaar meer wolvenaanvallen geweest op landbouwhuisdieren, zoals schapen. In 2023 bedroeg de totale tegemoetkoming in wolvenschade € 353.292. In 2022 was dat € 296.932. De wolf bracht afgelopen jaar de meeste schade toe in de provincies Drenthe, Fryslân en Gelderland. De schade door wolven is in een infographic in beeld gebracht.

Monitor Faunaschade

Via de Monitor Faunaschade zijn de faunaschadecijfers te vinden per provincie, diersoort, gewas en jaartal. Via het bronbestand van de Ruimtelijke Monitor Faunaschade zijn deze gegevens te vinden per wildbeheereenheid.

Toelichting
  • Alle schadecijfers zijn gebaseerd op de gegevens die bekend waren op 13 maart 2024. De cijfers zijn aan verandering onderhevig omdat er nog tegemoetkomingsaanvragen over de betreffende periode worden afgehandeld. De meest actuele cijfers van wolvenschade staan in de tabel met wolvenschade.
  • De cijfers gaan over de tegemoetkomingen in faunaschade die zijn uitgekeerd aan grondgebruikers. Dit is echter niet de totale faunaschade omdat de eventuele behandelingskosten en het eigen risico hierin niet zijn meegenomen, en niet alle faunaschade wordt gemeld. Daarnaast keert BIJ12 alleen tegemoetkomingen uit voor schade die is veroorzaakt door beschermde, inheemse diersoorten.
  • De infographic van faunaschade in de provincie Flevoland geeft een vertekend beeld omdat er op 13 maart 2024 nog twee grote tegemoetkomingsaanvragen in behandeling waren. Die zijn niet meegenomen in de infographics.
  • Zoals destijds vermeld, waren de cijfers van wolvenschade in 2022 niet compleet. Dat kwam doordat nog niet alle aanvragen waren afgehandeld toen de cijfers gepubliceerd werden. De uiteindelijke wolvenschade in schadejaar 2022 bedroeg € 296.932. Bij publicatie van de schadecijfers was dat nog € 235.387.
  • De infographic over wolvenschade bevat een categorie diersoort ‘schaap en geit’. Er zijn in 2023 drie aanvragen geweest waarbij schade was aan zowel schapen als geiten.

Schadejaar 2022

Provincies keerden in 2022 voor ruim 44 miljoen euro aan tegemoetkomingen in faunaschade uit. Dat is ruim 7 miljoen meer dan het jaar ervoor. Het aantal aanvragen voor een tegemoetkoming steeg van 6.700 naar 7.700. Deze toename werd onder meer veroorzaakt door 300 aanvragen voor wolvenschade aan vee. De meeste schade werd veroorzaakt door ganzen aan grasland. In de provincie Fryslân is de meeste schade uitgekeerd. Het is hier vooral de brandgans die voor schade zorgt.

Infographic - zie onderstaand transcript.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2022

Cijfers faunaschade 2022

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die BIJ12 in het schadejaar 2022 namens de provincies heeft uitgekeerd. Het schadejaar loopt van 1 november 2021 tot en met 31 oktober 2022.

Uitgekeerde tegemoetkomingen in 2022 door alle provincies samen: € 44.100.362. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2013. De infographic is gemaakt op basis van cijfers uit de Monitor FaunaschadeDeze link opent in een nieuw tabblad.

Uitgekeerde schade per provincie:
Fryslân – € 11.983.235
Noord-Holland € 11.828.816
Zuid-Holland – € 5.047.578
Gelderland – € 4.354.060
Utrecht – € 3.753.982
Overijssel – € 1.933.534
Zeeland – € 1.563.757
Groningen – € 1.193.620
Limburg – € 904.942
Drenthe – € 857.874
Noord-Brabant – € 412.630
Flevoland – € 265.298

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 23.544.348
2 Brandgans – € 7.801.908
3 Kolgans – € 4.415.122
4 Mees – € 1.597.059
5 Rotgans – € 1.582.495
6 Smient – € 1.222.432
7 Knobbelzwaan – € 989.546
8 Roek – € 909.025
9 Das – € 517.474
10 Wild zwijn – € 337.468

Top 10 schade aan gewassen/diersoorten:
1 Grasland – € 37.292.011
2 Wintergraan – € 1.774.498
3 Peer – € 1.570. 539
4 Snijmais – € 1.215.830
5 Appel – € 313.032
6 Schaap – € 212.015
7 Graszaad – € 211.607
8 Suikerbiet – € 207.761
9 Zomergraan – € 184.006
10 Aardappel – € 137.259

Download alle infographics van de faunaschadecijfers 2022 (.pdf)

Hogere grasprijzen

De stijging van de faunaschade in 2022 wordt voor een deel veroorzaakt door de hogere prijzen van voorjaarsgras, zomergras en biologisch gras. Wanneer ganzen dit gras opeten, moet een boer vervangend voer kopen. De prijs van gras wordt uitgedrukt in drogestofprijzen. De drogestofprijs van niet-biologisch voorjaarsgras steeg van 29 cent in 2021 naar 31 cent in 2022 en voor biologisch voorjaarsgras van 47 cent naar 57 cent. De tegemoetkoming in schade is gebaseerd op deze drogestofprijzen.

Meer aanvragen

Verder is het aantal aanvragen voor tegemoetkomingen gestegen met 15% ten opzichte van vorige jaar. BIJ12 denkt dat grondgebruikers beter de weg weten te vinden om – al dan niet met professionele hulp – een tegemoetkoming aan te vragen. Ook zijn in 2022 meer wolvenaanvallen geweest op landbouwhuisdieren, zoals schapen. In totaal werd voor € 235.387 aan wolvenschade tegemoetgekomen. Dit is 0,5% van de totale uitgekeerde faunaschade in 2022. Ook schade door wolven is in een infographic in beeld gebracht. Daarin valt op dat er vooral meldingen kwamen uit Drenthe en Noord-Brabant.

Disclaimer

Meldingen van wolvenschade, tussen 1 november 2021 en 31 oktober 2022, die na begin maart 2023 een eindbeoordeling en besluit hebben gehad, zijn niet in de infographic berekend. De cijfers blijven onderhevig aan veranderingen, omdat er in de tussentijd meldingen worden afgehandeld. Daardoor valt het schadebedrag in de genoemde periode inmiddels hoger uit. Voor de meest actuele schadecijfers heeft u via de tabel met wolvenschade volledige inzage.

Periode

De faunaschadecijfers hebben betrekking op schade die is opgetreden in de periode van 1 november 2021 tot en met 31 oktober 2022. Dit komt door de schade die vanaf november optreedt, bijvoorbeeld aan gras, pas in het voorjaar beoordeeld en vergoed kan worden. Het aangegeven jaartal geeft het jaar weer waarin de schade optreedt en niet het jaar waarin de tegemoetkoming in schade wordt uitgekeerd. Ook voor de (vermoedelijke) wolvenschade geldt dat het gaat om tegemoetkomingen van 1 november 2021 tot en met 31 oktober 2022.

Niet voor alle schade tegemoetkoming

De cijfers over 2022 laten de tegemoetkomingen in faunaschade zien die aan grondgebruikers is uitgekeerd. Dit is echter niet de totale schade. BIJ12 keert alleen tegemoetkomingen uit voor schade die door beschermde, inheemse diersoorten wordt toegebracht. Schade door vrijgestelde soorten of exoten, zoals nijlganzen, valt daar bijvoorbeeld niet onder. Ook schadegevallen die niet aan de eisen voor een tegemoetkoming voldoen, of waarvoor om een andere reden geen aanvraag voor tegemoetkoming is ingediend, zijn in deze cijfers niet meegenomen. Daarnaast is er ook schade aan gewassen waarvoor geen tegemoetkoming wordt aangevraagd.

Monitor Faunaschade

De cijfers van voorgaande jaren zijn hieronder te zien. Via de Monitor FaunaschadeDeze link opent in een nieuw tabblad heeft u de mogelijkheid om per provincie, diersoort, gewas en jaartal faunaschadecijfers op te vragen.

Schadejaar 2021

Infographic - zie onderstaand transcript.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2021

Cijfers faunaschade 2021

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die door BIJ12 in het schadejaar 2021 namens de provincies zijn uitgekeerd. Het schadejaar loopt van 1 november 2020 tot en met 31 oktober 2021.

Uitgekeerde tegemoetkomingen in 2021 door alle provincies samen: € 36.741.834. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2012. De infographic is gemaakt op basis van cijfers uit de Monitor Faunaschade.

Uitgekeerde schade per provincie:
Fryslân – € 11.009.788
Noord-Holland – € 9.889.102
Gelderland – € 4.019.678
Zuid-Holland – € 2.966.697
Utrecht – € 2.548.794
Overijssel – € 1.992.738
Zeeland – € 1.294.134
Groningen – € 1.001.044
Drenthe – € 679.356
Limburg – € 669.841
Noord-Brabant – € 473.412
Flevoland – € 197.250

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 18.806.433
2 Brandgans – € 7.598.757
3 Kolgans – € 3.473.318
4 Rotgans – € 1.655.599
5 Mees – € 1.070.787
6 Smient – € 970.614
7 Roek – € 743.225
8 Knobbelzwaan – € 659.648
9 Das – € 508.792
10 Casarca – € 343.332

Het totaal van de tegemoetkomingen in schade door de wolf bedroeg in 2021 € 46.093. Dit is 0,13% van de totale landelijk uitgekeerde tegemoetkomingen in faunaschade.

Top 10 beschadigde gewassen:
1 Grasland – € 31.462.288
2 Snijmais – € 1.135.627
3 Peer – € 1.074.654
4 Wintergraan – € 1.007.622
5 Sla – € 513.406
6 Graszaad – € 172.761
7 Bloemkool – € 134.530
8 Overige kool – € 130.688
9 Appel – € 127.293
10 Aardappel – € 113.170

Toelichtend nieuwsbericht

Provincies hebben in 2021 bijna 37 miljoen euro aan tegemoetkomingen in faunaschade uitgekeerd. Dat is ruim 5 miljoen meer dan het jaar ervoor. Een belangrijke oorzaak hiervan is de stijging van de prijs van gras dat door ganzen wordt gegeten. Ook het aantal aanvragen voor tegemoetkomingen is met 12% toegenomen.

Gestegen droge stof prijzen

Verreweg de meeste faunaschade (bijna 19 miljoen euro) wordt veroorzaakt door verschillende soort ganzen aan grasland. Die schade vindt met name plaats in de provincies Fryslân en Noord-Holland. Vooral in het voorjaar, wanneer ganzen het verse gras eten dat net begint te groeien, ontstaat veel schade. Veehouders moeten dan vervangend voer voor hun vee bijkopen. De vergoeding voor gras is gebaseerd op de kosten die boeren moeten maken om vervangend voer te kopen, vaak in de vorm van mais of andere granen. De hoogte van de schade is dus niet alleen afhankelijk van de hoeveelheid gras die door ganzen wordt opgegeten, maar is ook gerelateerd aan wereldwijde grondstofprijzen. De prijs voor gras is in 2021 gestegen van 27 naar 29 cent per kilo.

Andere oorzaken

De afgelopen jaren steeg ook de schade door roeken aan jonge maisplanten. In 2019 was dit ongeveer € 83.000, in 2021 was dit bijna € 750.000. Dit is onder andere het gevolg van een verbod op het gewasbeschermingsmiddel Mesurol dat sinds 2020 van kracht is. BIJ12 laat op dit moment onderzoek doen naar het gebruik van duurzame alternatieve middelen om schade door roeken te voorkomen. De resultaten daarvan worden in het najaar van 2022 verwacht.

Niet alle schade vergoed

De cijfers hebben betrekking op de periode van 1 november 2020 tot en met 31 oktober 2021. Deze cijfers laten zien hoeveel schade aan boeren is uitgekeerd, dit is echter niet de totale schade. BIJ12 keert alleen tegemoetkomingen uit voor schade die door beschermde, inheemse diersoorten wordt toegebracht. Schade door exoten, zoals nijlganzen, valt daar bijvoorbeeld niet onder. Ook schadegevallen die niet aan de eisen voor een tegemoetkoming voldoen, of waarvoor om een andere reden geen aanvraag voor tegemoetkoming is ingediend, zijn in deze cijfers niet meegenomen.

Via de Monitor Faunaschade heeft u de mogelijkheid om per provincie, diersoort, gewas en jaartal faunaschadecijfers op te vragen.

Schadejaar 2020

Infographic - zie onderstaand transcript.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2020

Cijfers faunaschade 2020

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die door BIJ12 in het schadejaar 2020 namens de provincies zijn uitgekeerd. Een schadejaar loopt van 1 november tot 31 oktober.

Uitgekeerde tegemoetkomingen in 2020 door alle provincies samen: € 31.597.415. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2011. De infographic is gemaakt op basis van cijfers uit de Monitor Faunaschade.

Uitgekeerde schade per provincie:
Fryslân – € 10.253.724
Noord-Holland – € 9.117.280
Gelderland – € 3.457.018
Utrecht – € 2.177.516
Zuid-Holland – € 1.951.419
Overijssel – € 1.307.104
Zeeland – € 998.914
Groningen – € 872.849
Limburg – € 512.616
Noord-Brabant – € 402.633
Drenthe – € 286.262
Flevoland – € 260.079

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 16.440.112
2 Brandgans – € 7.423.943
3 Kolgans – € 2.456.826
4 Rotgans – € 1.274.498
5 Mees – € 1.101.813
6 Smient – € 891.999
7 Knobbelzwaan € 408.573
8 Roek – € 344.292
9 Das – € 340.507
10 Wild zwijn – € 269.403

Het totaal van tegemoetkomingen in schade door de wolf bedroeg in 2020 € 73.878. Dit is 0,2% van de totale landelijk uitgekeerde tegemoetkomingen in faunaschade.

Top 10 beschadigde gewassen:
1 Grasland – € 27.965.727
2 Peer – € 1.005.296
3 Wintergraan – € 735.188
4 Snijmais – € 580.821
5 Graszaad – € 189.275
6 Appel – € 171.696
7 Korrelmais – € 89.843
8 Schaap lam (predatie) – € 74.032
9 Suikerbiet – € 73.374
10 Aardappel – € 71.778

Toelichtend nieuwsbericht

Provincies betaalden in 2020 voor € 31,6 miljoen aan tegemoetkomingen voor faunaschade. Dit is € 6 miljoen meer dan in 2019. De schade werd voor ruim 90% veroorzaakt door ganzen aan graslanden.

Nederland kent veel beschermde diersoorten. Sommige van deze diersoorten veroorzaken schade, bijvoorbeeld aan landbouwgewassen of vee. Agrariërs kunnen bij de provincie terecht voor een tegemoetkoming in de schade. BIJ12 handelt deze aanvragen namens de provincies af. Voor een tegemoetkoming in faunaschade gelden wel voorwaarden. Zo moeten agrariërs aantonen dat ze zelf genoeg gedaan hebben om schade te voorkomen.

Vooral schade door ganzen

In 2020 werd voor bijna 31,6 miljoen euro aan tegemoetkomingen uitbetaald. De meeste faunaschade wordt veroorzaakt aan grasland, veroorzaakt door verschillende ganzensoorten (zie infographic). Vooral in het voorjaar eten ganzen van het verse gras dat net begint te groeien. Veehouders moeten dan vervangend voer voor hun vee bijkopen. Met de tegemoetkoming van de provincie worden ze in deze kosten gecompenseerd. In de water- en grasrijke provincies Fryslân en Noord-Holland is de schade het grootst, onder meer omdat dit de laatste stop voor ganzen is voordat zij de overtocht maken naar de broedgebieden.

Bij BIJ12 gemelde schade

De infographic over 2020 laat het totaal van de tegemoetkomingen in faunaschade zien die door BIJ12 in 2020 is uitgekeerd. Het gaat om schade die heeft plaatsgevonden tussen 1 november 2019 tot 1 november 2020. De infographic laat alleen de schade zien waarvoor een tegemoetkoming is aangevraagd en verleend en niet de totale faunaschade in Nederland.

Verschil in hoogte

De hoogte van uitgekeerde tegemoetkomingen in faunaschade verschilt van jaar tot jaar. Dit kan het gevolg zijn van toe- of afnames van dierpopulaties, maar ook van andere factoren, zoals het weer en het moment waarop schade optreedt. In 2020 nam de faunaschade toe met € 6 miljoen. Een deel van de stijging (€ 1,74 miljoen) werd veroorzaakt door verhoging van de prijs van het voorjaarsgras met 2 cent per kilo.

Onderzoek

De toenemende schade door vooral ganzen aan gras was voor BIJ12 aanleiding om eerder dit jaar een onderzoek te starten naar mogelijke verbeteringen van de taxatiemethodes voor grasschade. Daarnaast heeft de Maatschappelijke Adviesraad Faunaschade op verzoek van provincies onderzocht welke mogelijkheden er zijn om te komen tot een effectiever ganzenbeleid, zodat er een betere balans komt tussen bescherming van de ganzen enerzijds en schade en overlast anderzijds. Het advies hierover is onlangs aan provincies aangeboden in het rapport ‘Ganzen zonder grenzen’.

Schadejaar 2019

Infographic - zie onderstaand transcript.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2019

Cijfers faunaschade 2019

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die door BIJ12 in het schadejaar 2019 namens de provincies zijn uitgekeerd. Een schadejaar loopt van 1 november tot 31 oktober.

Uitgekeerde tegemoetkomingen in 2019 door alle provincies samen: € 25.522.355. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2010. De infographic is gemaakt op basis van cijfers uit de Monitor Faunaschade.

Uitgekeerde schade per provincie:
Fryslân – € 8.845.741
Noord-Holland – € 6.557.872
Gelderland – € 3.296.555
Utrecht – € 1.582.275
Zuid-Holland – € 1.414.082
Overijssel – € 1.132.671
Zeeland – € 687.864
Limburg – € 637.035
Groningen – € 629.515
Noord-Brabant – € 324.372
Drenthe – € 208.346
Flevoland – € 206.027

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 10.838.480
2 Brandgans – € 6.415.807
3 Kolgans – € 3.537.867
4 Mees – € 1.040.927
5 Rotgans – € 1.009.477
6 Smient – € 880.144
7 Wild zwijn – € 462.977
8 Das – € 387.269
9 Knobbelzwaan – € 226.339
10 Edelhert – € 185.933

Het totaal van de tegemoetkomingen in schade door de wolf bedroeg in 2019 € 10.697. Dit is 0,04% van de totale landelijk uitgekeerde tegemoetkomingen in faunaschade.

Top 10 beschadigde gewassen:
1 Blijvend grasland – € 21.877.987
2 Peer – € 974.003
3 Snijmais – € 618.132
4 Grasland nieuw ingezaaid – € 563.187
5 Wintergraan – € 412.964
6 Appel – € 138.017
7 Graszaad – € 129.969
8 Aardappel – € 101.498
9 Suikerbiet – € 88.165
10 Riet – € 73.956

Toelichtend nieuwsbericht

Provincies hebben in 2019 ruim 25 miljoen euro aan tegemoetkomingen in faunaschade uitgekeerd. Dat is ruim 2,5 miljoen meer dan het jaar ervoor.

Wanneer grondgebruikers schade hebben aan vee of gewassen veroorzaakt door beschermde wilde dieren, kunnen zij onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de provincie. Deze faunaschade wordt namens de provincies afgehandeld door BIJ12.

Vooral schade door ganzen

Met name ganzen veroorzaken veel faunaschade aan grasland: de grauwe gans, brandgans, kolgans en rotgans staan in de landelijke top tien van schadeveroorzakende dieren. De ganzenschade doet zich vooral voor in de water- en grasrijke provincies Fryslân, Noord-Holland en Gelderland.

Meerdere oorzaken

De hoogte van uitgekeerde tegemoetkomingen kan jaarlijks verschillen. In 2019 nam dit toe. De schommelingen hebben meerdere oorzaken. Bijvoorbeeld door toe- of afname van het aantal ganzen en de lengte van hun verblijf in Nederland. Ook de prijzen van gewassen, zoals gras, kunnen fluctueren, wat weer gevolgen heeft voor de hoogte van de schade en de tegemoetkoming.

Uitgekeerde schade

De infographic laat het totaal van de tegemoetkomingen in schade zien die door BIJ12 in 2019 is uitgekeerd. Het gaat om schade die heeft plaatsgevonden tussen 1 november 2018 tot 1 november 2019. De infographic laat niet de totale faunaschade in Nederland zien, maar alleen de schade waarvoor een tegemoetkoming is verleend. Ook is er verschil tussen getaxeerde schade en de uitgekeerde schade. Getaxeerde schade is de daadwerkelijke schade die gemeten is door de taxateur. Uitgekeerde schade betreft het bedrag dat de grondgebruiker ontvangt. Dit is soms lager dan de getaxeerde waarde, omdat grondgebruiker in sommige gevallen een eigen risico heeft.

Schade door de wolf

In 2019 werd € 10.697 uitbetaald aan tegemoetkomingen in faunaschade door de wolf. Dit is 0,04 % van het totaal aan uitgekeerde schadetegemoetkomingen en minder dan in 2018. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met het feit dat de maanden november en december 2019 niet zijn meegenomen in het huidige overzicht. Juist in die periode was de wolf weer actief en werden 60 schapen gedood. Dat is net zo veel als het aantal gedode schapen tussen 1 november 2018 tot en met 31 oktober 2019. De verwachting is daarom dat het aantal tegemoetkomingen in wolvenschade in 2020 hoger uitvalt. Een actueel overzicht van wolvenschade is te vinden op bij12.nl/wolf.

Preventieve maatregelen

Boeren kunnen verschillende maatregelen nemen om schade aan hun gewassen te voorkomen. Bepaalde maatregelen zijn ook verplicht om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in de schade. BIJ12 heeft speciale preventiekits opgesteld, waarin een overzicht van mogelijke preventieve maatregelen per diersoort te vinden is.

Kijk voor meer informatie en faunaschadecijfers ook in de Monitor Faunaschade.

Schadejaar 2018

Infographic - zie onderstaand transcript.

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2018

Cijfers faunaschade 2018

Dit zijn de cijfers van tegemoetkomingen in schade die door BIJ12 in 2018 namens de provincies zijn uitgekeerd.

Uitgekeerde tegemoetkomingen in 2018 door alle provincies samen: € 22.996.041. De uitgekeerde tegemoetkomingen schommelen per jaar, maar zijn toegenomen ten opzichte van 2010. De infographic is gemaakt op basis van cijfers uit de Monitor Faunaschade.

Uitgekeerde schade per provincie:
Friesland – € 7.956.686
Noord-Holland – € 6.371.002
Gelderland – € 2.816.263
Zuid-Holland – € 1.274.368
Utrecht – € 1.090.692
Overijssel – € 1.027.839
Zeeland – € 905.317
Groningen – € 550.420
Limburg – € 493.993
Noord-Brabant – € 197.126
Flevoland – € 161.101
Drenthe – € 151.234

Top 10 schadeveroorzakende dieren:
1 Grauwe gans – € 10.373.289
2 Brandgans – € 5.679.168
3 Kolgans – € 3.001.361
4 Rotgans – € 1.146.459
5 Smient – € 920.445
6 Mees – € 534.609
7 Wild zwijn – € 342.630
8 Das – € 316.268
9 Edelhert – € 186.389
10 Knobbelzwaan – € 82.958

De schade door de wolf bedroeg in 2018 € 35.759.

Top 10 beschadigde gewassen:
1 Grasland – € 20.154.568
2 Wintergraan – € 643.655
3 Peer – € 550.714
4 Snijmais – € 481.862
5 Grasland nieuw ingezaaid – € 235.109
6 Graszaad – € 131.249
7 IJsbergsla – € 95.959
8 Suikerbiet – € 77.814
9 Peen – € 67.647
10 Appel – € 65.917

Toelichtend nieuwsbericht

Provincies hebben in 2018 23 miljoen euro aan tegemoetkomingen in faunaschade uitgekeerd. Dat is ruim 5 miljoen minder dan het jaar ervoor.

Schade veroorzaakt door natuurlijk in het wild levende beschermde diersoorten, wordt ook wel faunaschade genoemd. Het zijn vooral boeren die schade oplopen aan hun gewassen. Bij faunaschade kunnen zij in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de provincie. Dit wordt namens de provincies afgehandeld door BIJ12.

Meerdere oorzaken

De daling van faunaschade heeft meerdere oorzaken. Zo is het eigen risico bij schade door ganzen – de grootste veroorzakers van schade – in de provincie Fryslân verhoogd. De tegemoetkoming die boeren krijgen, valt hierdoor lager uit. Daarnaast waren het koude voorjaar en de droge zomer waarschijnlijk van invloed. Hierdoor was er voor ganzen minder gras om zich te goed aan te doen.

Uitgekeerde schade

De infographic laat het totaal van de tegemoetkomingen in schade zien die door BIJ12 in 2018 is uitgekeerd. Dit betreft dus niet de totale faunaschade in Nederland, maar alleen gevallen waarvoor een tegemoetkoming is aangevraagd. Ook is er verschil tussen getaxeerde schade en de uitgekeerde schade. Getaxeerde schade is de daadwerkelijke schade die gemeten is door de taxateur. Uitgekeerde schade betreft het bedrag dat de grondgebruiker ontvangt. Dit is meestal lager dan de getaxeerde waarde, omdat boeren vaak een eigen risico hebben. Ook wordt niet alle schade vergoed.

Preventieve maatregelen

Boeren kunnen verschillende maatregelen nemen om schade aan hun gewassen te voorkomen. Bepaalde maatregelen zijn ook verplicht om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in de schade. BIJ12 adviseert boeren over preventie via speciale Faunaschade Preventiekits. Ook doet BIJ12 onderzoek naar het voorkómen van faunaschade.

Wolvenschade

BIJ12 voert namens de gezamenlijke provincies de monitoring van de Nederlandse wolvenpopulatie en de afhandeling van wolvenschade op vee uit. Hierbij werken wij samen met deskundigen van het Wolvenmeldpunt (monitoring), wildschadetaxateurs, Wageningen University & Research en het CEwolf consortium (DNA-analyses).

Het overzicht van alle binnengekomen schademeldingen en de bevestigde wolvenschade kunt u terugvinden via onderstaande pagina’s:

Bekijk het overzicht van alle schademeldingen

Bekijk het overzicht met de bevestigde wolvenschade

Landelijk Meldpunt Faunaschade

Ervaart u schade of overlast door vogels of zoogdieren maar komt dit niet in aanmerking voor een tegemoetkoming? Dan kunt u álle faunaschade ook melden bij het Landelijk Meldpunt FaunaschadeDeze link opent in een nieuw tabblad. Zo wordt landelijk gemonitord welke dieren overlast veroorzaken. Die informatie kan helpen bij het maken van beleid waarmee geprobeerd wordt om schade in de toekomst te voorkomen.

Waarom melden?

Waarom uw schade melden? Meten = weten! Door uw melding wordt inzicht verkregen in fauna(schade) en dit inzicht is belangrijk. De meldingen worden op uniforme wijze verzameld om een goed beeld van de verspreiding van dieren en schade door Nederland te krijgen. Bovendien weten we dan sneller of overlast toeneemt, zodat we op tijd juiste maatregelen kunnen nemen. Hier kunnen beleidsmakers dan op anticiperen. Een win-win situatie dus. Afhankelijk van de melding wordt er mogelijk contact met u opgenomen voor validatie en indien gewenst met advies over het voorkomen van nieuwe schade.

Wanneer u bedrijfsmatig last heeft van faunaschade, is het slim de schade op tijd via dit meldpunt te melden. U kunt uw melding gebruiken om bij de provinciale Faunabeheereenheid* een machtiging aan te vragen voor het bestrijden van de schade en zo de gevolgen te beperken. Mocht de schade zich toch uitbreiden tot een schade van enige omvang, kan diezelfde melding binnen zeven werkdagen na het constateren van de schade van enige omvang, worden doorgezet naar een tegemoetkomingsaanvraag. Het melden van de schade en het aanvragen van een machtiging is gratis, het behandelbedrag voor een tegemoetkomingsaanvraag is 300 euro.

* voor grondgebruikers in de provincies Zuid-Holland en Flevoland is het niet mogelijk om via deze website een machtiging aan te vragen. Wel kunt u de schademelding gebruiken om een aanvraag om een tegemoetkoming in de schade bij BIJ12 in te dienen.

Zijn er kosten aan verbonden?

Nee. Het melden van schade is gratis. Aan een tegemoetkomingsaanvraagDeze link opent in een nieuw tabblad kunnen wel kosten verbonden zijn. Via de online omgeving MijnFaunazaken van BIJ12 kunt u een tegemoetkomingsaanvraag indienen.

Downloads

Bronbestand Monitor Faunaschade

Laatst bijgewerkt op: 08-10-2024
Download bestand Bronbestand Monitor Faunaschade

Bronbestand Ruimtelijke Monitor Faunaschade per wildbeheereenheid (2024)

Laatst bijgewerkt op: 30-05-2024
Download bestand Bronbestand Ruimtelijke Monitor Faunaschade per wildbeheereenheid (2024)

Bronbestand met bevestigde wolvenschade

Laatst bijgewerkt op: 08-11-2024
Download bestand Bronbestand met bevestigde wolvenschade

Bronbestand met gemelde veeschade

Laatst bijgewerkt op: 18-11-2024
Download bestand Bronbestand met gemelde veeschade

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2022

Download bestand Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2022

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2021

Download bestand Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2021

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2020

Download bestand Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2020

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2019

Download bestand Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2019

Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2018

Download bestand Door BIJ12 getaxeerde en uitgekeerde faunaschadecijfers 2018