De Catalogus GroenBlauwe Diensten (CGBD) is een gereedschapskoffer waarmee overheden regelingen kunnen ontwikkelen op gebied van aanleg en beheer van natuur, landschap, water, recreatie en cultuurhistorie.
Provincies, waterschappen en gemeenten kunnen maatregelen gericht op natuur, landschap, cultuurhistorie, recreatie of waterbeheer subsidiëren, met een regeling die is gebaseerd op de Catalogus Groenblauwe Diensten (CGBD).
De catalogus bevat een grote hoeveelheid mogelijke maatregelen met maximumvergoedingen en is goedgekeurd door de Europese Unie (EU). Als de regeling in concept klaar is, wordt hij voorgelegd aan de Adviescommissie Catalogus Groenblauwe Diensten (CGBD). Wanneer de Adviescommissie positief adviseert over de regeling en bijbehorende diensten en vergoedingen, wordt deze opgenomen in het register met regelingen die onder de Catalogus Groenblauwe Diensten vallen. De subsidieregeling hoeft dan door de provincie niet afzonderlijk bij de Europese Commissie voor goedkeuring te worden aangemeld.
De CGBD bevat een overzicht met maximale vergoedingen die Nederlandse overheden aan grondeigenaren mogen geven die een GroenBlauwe Dienst leveren. Voor deze diensten is een maximumbedrag bepaald om oneerlijke staatssteun te voorkomen. Wanneer de overheden hun regeling conform de catalogus vormgeven en vergoeden en de vergoedingen de maxima die de catalogus noemt niet overschrijden, mag ervan uit worden gegaan dat het beheer voldoet aan de voorwaarden op het gebied van staatssteun van de Europese Commissie.
De Catalogus Groenblauwe bestaat uit twee delen: een uitleg over de werking van de Catalogus in het hoofddocument en een aantal bijlagen. In de bijlagen staan alle beschikbare maatregelen; op basis van deze maatregelen kan een Groenblauwe Dienst worden samengesteld.
De Catalogus Groenblauwe Diensten bestaat uit een hoofddocument en een aantal bijlagen. In het hoofddocument staat uitleg over de werking van de catalogus. In de bijlagen staan onder andere alle beschikbare maatregelen. Op basis van deze maatregelen kan een Groenblauwe Dienst worden samengesteld. Meer informatie over de opzet en de daarbij behorende documenten is terug te vinden op de pagina Raadpleeg de Catalogus Groenblauwe Diensten.
Om het gebruik van de catalogus te vereenvoudigen, heeft BIJ12 een applicatieDeze link opent in een nieuw tabblad ontwikkeld in de vorm van een Excel-document. Via dit document doorloopt u automatisch alle stappen die nodig zijn om een dienst en bijbehorende vergoeding samen te stellen. U kunt heel eenvoudig verschillende maatregelen selecteren waarna de bijbehorende maximale vergoedingen automatisch worden getoond. Ook geeft de applicatie aan welke voorschriften op de maatregelen van toepassing zijn. Naast de applicatie is ook een handleiding gepubliceerd voor decentrale overheden die de Catalogus willen toepassen. In deze handleiding wordt uitgelegd hoe de catalogus is opgebouwd, hoe de procedure verloopt en waar een regeling aan moet voldoen om ‘staatssteunproof’ te zijn.
Op 26 oktober 2018 heeft de Europese Commissie een nieuwe Catalogus Groenblauwe Diensten 2018 goedgekeurd, onder kenmerk SA.44848 (2017/N). Het goedkeuringsbesluit is te raadplegen via de site van de Europese Commissie. Dit betekent, dat een regeling van decentrale overheden – ná een positief advies van de Adviescommissie CGBD – weer onder de geldigheid van de catalogus valt. Na een positief advies van de Adviescommissie neemt BIJ12 de regeling op in het nieuwe register.
De catalogus 2018 biedt meer mogelijkheden dan de versie die in 2010 is goedgekeurd Doelstelling, ratio, begunstigden, inhoud van de maatregelen, structuur en het betalingssysteem zijn (vrijwel) gelijk gebleven.
Het register Catalogus Groenblauwe Diensten bevat de regelingen waarover de Adviescommissie Groenblauwe Diensten positief heeft geadviseerd. Het register bestaat uit twee onderdelen:
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verzoekt BIJ12 jaarlijks om alle betalingen die onder de Catalogus Groenblauwe Diensten in het voorgaande jaar zijn verricht, rechtstreeks aan de Europese Commissie te rapporteren. BIJ12 vraagt daarvoor de gegevens bij de steunverlenende autoriteiten, zoals provincies, op.
Dit is een regulier verzoek; de Europese Unie gebruikt deze informatie om een beeld te krijgen van de omvang van alle steunbetalingen. De resultaten worden gepubliceerd op de website van de Europese Commissie. Rapportage is verplicht op basis van de staatssteunregels.
Steunverlenende autoriteiten moeten de betalingen naar steuncategorie, zoals vermeld in de Europese goedkeuringsbesluiten, uitsplitsen. Bij de catalogus gaat het om de volgende steuncategorieën: agromilieuverbintenissen, bosbouw, technische ondersteuning/opleiding landbouwers, milieubescherming (restcategorie).
Deze categorieën worden omschreven in de richtsnoeren van de Europese Unie voor staatssteun in de landbouw- en de bosbouwsector en in plattelandsgebieden 2014-2020
De Catalogus Groenblauwe Diensten is eigendom van het Interprovinciaal Overleg (IPO). In overleg met de directie Juridische Zaken van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur is het IPO bevoegd om veranderingen aan te brengen in de Catalogus. BIJ12 heeft de CGBD in beheer en geeft onderbouwing voor de inhoud.
De Catalogus Groenblauwe Diensten is een overzicht van vergoedingen die Nederlandse overheden grondeigenaren en grondgebruikers mogen geven die een Groenblauwe Dienst leveren. Groenblauwe Diensten zijn onder meer het onderhoud van landschapselementen, de aanleg van natuurvriendelijke oevers of wandelpaden etc. Voor deze diensten is een maximumbedrag bepaald om ongeoorloofde staatssteun te voorkomen. De Europese Commissie ziet hier bij alle lidstaten nauwlettend op toe.
De lidstaat Nederland moet er van Europese Commissie op toezien dat gebruikers volgens de catalogus werken en dus niet teveel betalen voor groenblauwe diensten. De tarieven in de Catalogus zijn bewust ruim gekozen, om zoveel mogelijk flexibiliteit in te bouwen. Alle nieuwe regelingen van overheden en beheervarianten van agrarische collectieven moeten worden getoetst op het correct toepassen van de Catalogus. In het goedkeuringsbesluit van de Catalogus van 2011 staat dat hiervoor een onafhankelijk lichaam in de vorm van een raadgevend bestuur moet worden opgericht.
Om de opdracht van de Europese Commissie voor een raadgevend bestuur in te vullen, heeft BIJ12 een onafhankelijke Adviescommissie opgericht die toetst of de regelingen voldoen aan de criteria van de Catalogus. De regelingen vallen pas na een positieve beoordeling door de Adviescommissie onder de Catalogus Groenblauwe Diensten.
De Adviescommissie:
1. Toetst nieuwe regelingen van overheden en nieuwe beheerpakketten voor het Agrarisch Natuur/ en Landschapsbeheer (ANLb) van agrarische collectieven die op basis van de Catalogus worden opgesteld:
a. Toetst regelingen/beheerpakketten op conformiteit met de Catalogus / koppeltabel
b. Toezien op betalingsaspect:
Jaarlijks stellen de collectieven nieuwe beheerpakketten op. De Adviescommissie toetst deze.
2. Overlegt met regelingseigenaren over het afgegeven advies (indien noodzakelijk).
3. Toetst wijzigingen van de koppeltabel.
In de koppeltabel zijn maximale tarieven opgenomen voor de vergoedingen per beheeractiviteit. Deze tarieven zijn gebaseerd op de Catalogus. De Adviescommissie adviseert over de in de koppeltabel opgenomen maximale tarieven.
4. Adviseert BIJ12 over:
5. Communiceert over de Catalogus Groenblauwe Diensten via:
De adviescommissie bestaat uit 3 personen (een voorzitter en 2 leden), die ondersteund worden door een pool van onafhankelijk deskundigen (de zogenaamde Technisch Economische WerkGroep (TEWG)) op het gebied van (agrarische) natuur, landschap, landbouw en water. De adviescommissie en de TEWG worden ondersteund door een secretaris vanuit BIJ12.
De adviescommissie heeft kennis over staatssteun, landelijke en Europese regelgeving op het gebied van landbouw, natuur en water, en beheer van (agrarische) natuur en landschap. De leden van de commissie zijn direct of indirect verbonden aan een van de betrokken organisaties (provincies, waterschappen, VNG, ministerie van EZ, RVO.nl). De leden van de adviescommissie voldoen samen aan het volgende profiel:
De commissie bestaat uit:
Marinka Amesz van BIJ12 is de secretaris van de Adviescommissie.
Contactgegevens secretaris:
E-mail: marinka.amesz@bij12.nl
Of mail naar: groenblauwediensten@bij12.nl
De Europese commissie hecht veel waarde aan een onafhankelijke en wetenschappelijke onderbouwing van maatregelen en vergoedingen. Daarom zijn de leden uit de deskundigenpool vooral werkzaam bij wetenschappelijke instituten met een praktische achtergrond. De leden uit de deskundigenpool werken bij:
De Adviescommissie stelt de kaders vast voor de toetsing van de regelingen / beheerpakketten ANLb door de TEWG. De Adviescommissie toetst de conceptadviezen van de TEWG op integraliteit, en stelt de adviezen – al dan niet aangepast – vast. De adviescommissie informeert de regelingseigenaren over het vastgestelde advies.
Afhankelijk van de regeling waarover een advies wordt uitgebracht, schakelt de secretaris twee of meer leden uit de TEWG in voor advies. De ingeschakelde deskundigen brengen samen een integraal advies uit. Een van de deskundigen wordt benoemd tot penvoerder.
De secretaris is verantwoordelijk voor de agenda en verslaglegging van de adviescommissie, en fungeert namens de adviescommissie als opdrachtgever voor de deskundigen. De secretaris verzorgt de correspondentie met de regelingseigenaren, en draagt zorg voor het actueel houden van het register met regelingen op basis van de Catalogus Groenblauwe Diensten. Tot slot is de secretaris verantwoordelijk voor het opstellen van het jaarverslag van de adviescommissie.
Regelingen op basis van de Catalogus zijn aanvullend aan het Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL). Een overheid kiest voor een regeling op basis van de Catalogus wanneer het de bedoeling is specifiek maatwerk te leveren bij het subsidiëren van activiteiten. Een voorbeeld is het subsidiëren van aanleg en beheer van akkerranden buiten de ANLb-leefgebieden of het aanleggen van nieuw bos.
Voor vragen rondom het gebruik van de Catalogus Groenblauwe Diensten kunt mailen naar snl@bij12.nl.
Steun op basis van de Catalogus Groenblauwe diensten is alleen vrijgesteld van individuele aanmelding voor staatssteun wanneer aan alle daarbij behorende voorwaarden en verplichtingen wordt voldaan. Dit betekent onder andere dat de steunmaatregel moet zijn opgenomen in het register na een gunstig advies van de adviescommissie. De juiste en volledige toepassing van de Catalogus is de verantwoordelijkheid van de steunverlenende overheid, BIJ12 aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele schade.
